محله «تهرون قشنگه» کجاست؟/ حمام۱۵۰ ساله در ارتفاعات پایتخت
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۸۹۰۸۹۸
طی سال‌های گذشته در ضلع جنوبی میدان پارکینگ طبقاتی و مجتمع تجاری ساخته شده است؛ مجموعه‌ای از تضاد‌ها در کنار امامزاده که این محله را بیش از پیش در منطقه یک خاص کرده است.
به گزارش همشهری آنلاین؛ در این میدان از روز‌های قدیم چاهی وجود داشته که البته تبدیل به آبنمای کوچکی شده است. علاوه برآن در این محله قناتی برای مصرف آب آشامیدنی اهالی وجود داشته که امروزه به خاطر خشک شدن آب قنات بر روی آن مسجدی به نام مسجد قنات ساخته شده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«هادی ایجادی» متولد محله امامزاده قاسم است و می‌گوید: «من نسل ششم از خانواده ایجادی هستم که در این محله زندگی کردم و پسرم نسل هفتم از این خانواده است. این محله بهترین محله شمیرانات بود؛ در میدان امامزاده قاسم (ع) که می‌ایستادید کل تهران زیر پای‌تان بود و از آنجا حتی می‌شد تا شاه عبدالعظیم (ع) را دید.» ایجادی درباره چشم‌انداز این روز‌های محله امامزاده قاسم (ع) می‌گوید: «حدود ۵ سال است که ساختمان بلندمرتبه‌ای کنار میدان ساخته شده که نمای بصری میدان و محله را زشت و ورودی و خروجی آن را هم باریک کرده که باعث می‌شود عبور و مرور ماشین‌ها به سختی انجام شود.»
او می‌گوید: «خاطرم هست زمانی که بچه بودیم سنگ بزرگی گوشه میدان امامزاده قاسم (ع) بود که روی آن می‌نشستند تا ماه کامل را برای عید فطر ببینند.» «امامزاده قاسم در زمان قدیم ییلاق تهرانی‌ها بود سیاستمداران و بازاری‌های بزرگ تهران در این محله ساکن بودند و این محله تابستان‌ها برو بیایی داشت.» این‌ها جملات یکی دیگر از اهالی میدان امامزاده قاسم (ع) است می‌گوید: «این محله دوران اوج خودش را پشت سر گذاشته و باید دید با سیاست‌های جدید در چه زمانی دوباره به نقطه اوج خودش می‌رسد.»
امامزاده قاسم؛ از آن دست محله‌هایی است که ساکنان قدیمی آن نسل اندر نسل ساکن آن هستند و از این محله مهاجرت نکرده‌اند. وجود باغ‌ها و سبزه‌زار‌های محله و خوش آب و هوا بودن ویژگی‌هایی بوده که اغلب باعث می‌شود مردم به این نقطه از شهر مهاجرت کنند و تعداد خانوار‌ها و جمعیت ساکن در آن بیشتر شود. از طوایفی که در محله امامزاده قاسم ساکن بودند می‌توان به طایفه اسفندیاری، آمریا و رضوانی اشاره کرد.
«محمد جعفر اسفندیاری» که از ساکنان قدیمی محله امامزاده قاسم است، می‌گوید: «ییلاق تهران، محله شمیرانات بود و خوش آب و هواترین نقطه شمیرانات کوه‌های امامزاده قاسم (ع)؛ تهرانی‌ها ۳ ماه از سال را به این محله ییلاق می‌کردند آن هم با ۳۰ تومن. این محله به «تهرون قشنگه» معروف بود؛ چون از میدان امامزاده قاسم (ع) که به تهران نگاه می‌کردی شهر بسیار زیبا بود.»
یکی از اهالی محله در ادامه می‌گوید: «اما امروز از همین نقطه‌ای که ایستادیم تنها ساختمان زشت و بدقواره‌ای می‌بینید که نه از لحاظ معماری مهندسی درستی دارد و نه ساخت آن دردی از اهالی محل دوا کرده؛ تمام چشم‌اندازی که از تهران داشتیم را از ما گرفته است.» اسفندیاری که سال‌هاست در این میدان زندگی می‌کند؛ عصا به دست در گوشه‌ای از میدان می‌ایستد و برای صحبت و درد دل درباره محله ما را به سمت نیمکت‌های میدان راهنمایی می‌کند و می‌گوید: «رمقی برای ایستادن ندارم؛ اینجا که بشینیم دقیقاً همانجایی است که سال ۵۴ مغازه دو نبشی در میدان امامزاده داشتم.
اسفندیاری از روز‌های دور امامزاده قاسم می‌گوید: «قبل از سال ۵۴ بود؛ قرار شد خیابان ۶ متری به ۱۷ متری تبدیل شود؛ خیابان تعریض شود و پیاده‌راه درست کنند؛ خانه و مغازه من همین جا بود که ایستادیم که در این طرح خراب شد. آن زمان لبنیات اسفندیاری معروف بود؛ چندین مغازه دیگر هم بود، اما خدا را شکر از قدیم، چون کار را به بهترین نحو انجام می‌دادیم اهالی محل قبولمان داشتند.»
او می‌گوید: «بعد از تعریض خیابان و خراب کردن سوپرمارکت اسفندیاری به پیشه‌ای که در بازار داشتم ادامه دادم و از سال ۴۸ همچنان در همین محله و در کوچه رستگاران ساکن هستم.»
مشکلات محلهیکی از بزرگ‌ترین مشکلات اهالی امامزاده قاسم (ع)؛ ساختمانی است که چند سالی است در اطراف میدان امامزاده قاسم (ع) ساخته شده است؛ تقریباً تمامی اهالی محله از وجود این ساختمان شکایت دارند و حتی یکی از ساکنان می‌گوید: «اگر بنا به خراب کردن ساختمان باشد تا دوباره میدان امامزاده قاسم (ع) به شکل سابق برگردد یک سوم هزینه آن را می‌دهم. ساختمانی که نه تنها نمای زیبایی ندارد بلکه باعث کم‌عرض شدن ورودی و خروجی میدان هم شده و از لحاظ مهندسی شهری هیچ توجیهی برای آن وجود نداشته است.»
کارگران مشغول کارندیکی دیگر از مشکلات اهالی مشکل فاضلاب است؛ مرد جوانی که در سوپرمارکت یک سمت میدان امامزاده قاسم کار می‌کند می‌گوید: «کانال و لوله‌کشی درستی برای فاضلاب انجام نشده؛ فاضلاب‌های خانگی در کوچه و خیابان جاری است و حدود یک ماهی است که برای سامان دادن به وضعیت فاضلاب محله شهرداری اقدام کرده است، اما همان‌طور که می‌بینید هنوز تمام نشده است.»
میدانی که صاف شد!«عبداالله اسفندیاری» حدود ۶۰ سال است که ساکن امامزاده قاسم (ع) است. او می‌گوید: «در تمام دنیا و در همین تهران خیابان‌هایی که دارای شیب هستند و میدان در آنها وجود دارد؛ میدان را صاف نمی‌کنند؛ میدان‌هایی مثل کاج و ونک و... همگی در شیب قرار گرفته‌اند؛ اما تنها میدانی که آن را صاف کردند و باعث شد ورودی و خروجی میدان باریک و قسمتی از آن مانند پرتگاه شود؛ میدان امامزاده قاسم شمیرانات است.»
گرمابه امامزاده قاسم (ع)هادی ایادی می‌گوید: «از زمانی که خاطرم است این گرمابه اینجا بود و با پدرم به اینجا می‌آمدیم.» او به سقف خشتی گرمابه اشاره می‌کند و می‌گوید: «سقف این خانه را استاد مهدی پدر استاد حسن؛ پدر پدربزرگ من زده است. به گفته قدیمی‌ها این گرمابه بیشتر از ۱۵۰ سال عمر دارد.»
مسئول گرمابه می‌گوید: «گرمابه برای آقایان هنوز از ساعت ۶ صبح تا ۸ شب باز است و فعالیت می‌کند.»
اسفندیاری می‌گوید: «گرمابه امامزاده قاسم متعلق به اهالی محل بود و مالکی نداشت؛ سود کسب آن متعلق به اهالی محله بود. آن زمان یکی از خیران حمام را برای اهالی ساخته بود و حق کسب و پیشه و اداره کردن آن به عهده استاد زین‌العابدین اصفهانی (رابودان) بود.»
فرصت‌های پیش رویکی از اهالی محله امامزاده قاسم معتقد است؛ این محله با توجه به واقع شدن در ارتفاعات قابلیت این را دارد که به قطب گردشگری منطقه تبدیل شود. او می‌گوید: «محله‌هایی مانند محله امامزاده قاسم که در ارتفاع هستند؛ بهترین فرصت برای تبدیل شدن به منطقه گردشگری را دارند. کار‌هایی مانند ساخت سورتمه تهران؛ توسعه ساخت پارک از جمله این فرصت‌هاست که باید استفاده شود.
محله زیبای منیکی از اهالی محله می‌گوید: «این میدان ریه تنفسی تهران بود؛ پر بود از باغ و سبزه‌زار، اما الان تمام آن سبزه‌زار‌ها از بین رفته. امروز تمام آن باغ‌ها تبدیل به ساختمان‌های چند طبقه‌ای شده که البته با وجود ارتفاعات و پلکانی شدن محله و خانه؛ هنوز زیبایی‌های خاص خودش را دارد.»
امامزاده قاسم چطور به شمیران آمد؟همان‌طور که در بالای صحن امامزاده نوشته شده است این امامزاده، قاسم بن حسن بن زیدبن حسن مجتبی از فرزندان با واسطه امام حسن (ع) است که می‌گویند پدرزن حضرت عبدالعظیم (ع) است. این امامزاده که تحت تعقیب بنی امیه و بنی عباس بود، به سمت شمیران برای مخفی شدن عزیمت می‌کند و در روستای «دژعلیا» مخفی می‌شود که سرانجام توسط عباسیون به شهادت می‌رسد و اهالی محله، امامزاده را در همان روستا به خاک می‌سپرند. طبق اسناد به دست آمده این بقعه در سال ۳۷۰ه. ق توسط عضدالله دیلمی ساخته شد که عده‌ای نیز قدمت بقعه را به دوران صفوی منسوب می‌کنند.
البته در زمان صفوی، حرم مورد مرمت و بازسازی قرار می‌گیرد و شاه تهماسب صفوی در سال ۹۶۳ه. ق به مناسبت سی وسومین سالگرد سلطنتش، صندوق چوبی را روی مرقد امامزاده می‌گذارد؛ اما ساختمان اصلی حرم در دوره قاجاریه، زمان سلطنت فتحعلی شاه توسعه می‌یابد و ایوان بزرگی که امروزه همچنان پابرجاست و نمایی به سمت مرکز تهران دارد، در این دوره ساخته می‌شود و به دستور ناصرالدین شاه، گنبد کاشیکاری شده‌ای بر فراز بارگاه نصب می‌شود که تا امروز چندین بار مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. حیاط این امامزاده بر مبنای طرح توسعه حرم تعریض شده و در چند سال گذشته، پیکر مطهر چند شهید در آنجا آرام گرفته است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: امام زاده قاسم میدان امامزاده قاسم محله امامزاده قاسم اهالی محله او می گوید ساخته شده ساخته شد
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۸۹۰۸۹۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
حفظ چنار ۸۰ ساله در پروژه احداث سرای محله باغ فردوس | ببینید چطور گوهر سبز در دل ساختمان ۵ طبقه زنده ماند
همشهری آنلاین- زهره محققی: محله باغ فردوس یکی از محلات ۲۷ گانه منطقه یک است که به دلیل وجود پیاده راه فرهنگی، موزه سینما، بوستان قلمستان و...، از ویژگی خاصی برخوردار است ولی تنها محله‌ای در منطقه یک است که ساختمان مناسبی برای فعالیت‌های سرا نداشت و شهروندان و ساکنان آن از مدیریت شهری منطقه درخواست احداث مکانی برای ارتقای فعالیت‌های فرهنگی، آموزش، ورزشی و... را داشتند.
بر همین اساس با اولویت دهی به درخواست‌های شهروندان برای تعیین پروژه‌های احداثی، بررسی‌های لازم انجام شد و ساختمان قدیمی اسکان کارگری در بوستان قلمستان تخریب و احداث این سرا به مساحت یک هزار و ۵۵۰ متر مربع در ۵ طبقه دارای کتابخانه، سالن آمفی تئاتر، کلاس و کارگاه‌های آموزشی و... در دستور کار قرار گرفت که با توجه به بازدیدهای میدانی مستمر شهردار منطقه یک و تلاش نیروهای اجرایی بتن ریزی سقف سوم آن به اتمام رسیده است.
اما یکی از مهمترین اتفاق‌هایی که در زمان ساخت این بنا رخ داد، حفاظت از درخت چناری با ۸۰ سال سن است که بن ۲۰۰ سانتی متری دارد که حفظ آن بدون جا به جایی در طراحی نقشه این مجموعه در نظر گرفته شده است و در دل ساختمان خودنمایی می کنند و تلفیق و همزیستی مسالمت آمیز معماری و محیط زیست را به رخ می کشد.
امیرگودرزی سرپرست کارگاه اجرایی این طرح در مورد مراحل کار به ما گفت: در تمام مراحل گودبرداری تلاش کردیم صدمه‌ای به ریشه این درخت وارد نشود و به ابعاد ۴ در ۵ متر مربع اطراف درخت حفظ و فاصله استاندارد آن از دیواره‌ها و سقف‌های اجرا شده در نظر گرفته شد.
گوهر سبز در دل ساختماناو افزود: اگرچه در پروژه ها، جابجایی درختان کار آسان‌تری تا حفظ آن است، ولی اکنون که کار فونداسیون و سقف طبقات سوم به پایان رسیده، وجود این درخت آرامش بصری ایجاد کرده و چون گوهر سبز در میانه کار قدرت خود را به رخ می‌کشد.
گودرزی ارتفاع این درخت را ۲۲ متر دانست و گفت: ارتفاع این درخت تا طبقه سوم و بالاتر کشیده شده و پس از اتمام، با فضاسازی مناسب در پای آن و اجرای باغچه، دیواره شیشه‌ای، حضور پرندگان و... به عنوان گنجینه سبزی در میانه سرا، نقطه قابل توجهی برای مراجعین خواهد شد.
سیدحمید سید شجاع رئیس واحد نظارت عمران این پروژه نیز در مورد وضعیت درخت گفت: این درخت از درختان چنار قدیمی همجوار باغ قلمستان است و حفظ آن مورد تاکید مدیریت شهری منطقه یک قرار گرفت و با انجام عملیات لازم اکنون با آغاز فصل بهار جوانه زنیدرخت انجام و سبز شده و مشکلی برای آن به وجود نیامده است.
امین آبادی کارشناس کمیسیون باغات منطقه یک نیز در این خصوص توضیح می دهد که وجود هر نوع درخت در زمین در حال ساخت، در کمیسیون باغات و ماده هفت مطرح و در مورد آن تصمیم گیری می‌شودمعمولا اگر محیط بن بالای۱۰۰ باشد باید با تغییر نقشه، درختان حفظ و یا در صورت عدم امکان هر نوع تغییر، جابجا شود ولی درختان بن بالای۲۰۰ به هیچ عنوان امکان جابجایی ندارند و باید مالک با تغییر نقشه، عقب نشینی، ایجادنورگیرو...آن را حفظ کند.
حفظ درخت در ساختمان شهرداریآتنا رضایی مدیر محله باغ فردوس هم در این باره گفت: این کار علاوه بر جلوه بصری که در این مجموعه ایجاد کرده اقدامی مثبت در راستای فرهنگ سازی است تا معماران و سازندگان این تلفیق را مورد توجه قرار دهند و با تغییر نقشه ساختمانی تنها به فکر سود مالی نباشند و جریان زندگی را در سازه های خود طراحی کنند و امیدواریم این درخت سبز سال ها زنده بماند و نمادی برای نسل ها باشد.
یکی از ساکنان همجوار این ساختمان نیز وقتی از وجود درخت در داخل بنا مطلع شد اظهار خوشحالی کرد و گفت: باغ فردوس یکی از محلات قدیمی است که نیاز است بافت باغی آن حفظ شود و وجود این درخت در میان یک مجموعه در حال احداث فرهنگی، نشان می دهد که بر خلاف هجمه هایی که در مورد بی توجهی شهرداری به خشک شدن و قطع درختان نقل قول می شود حفظ درختان مهمترین هدف در اجرای این پروژه بوده است و امیدواریم این اقدام در سایر پروژه ها نیز تسری پیدا کند.
این تلفیق اولین بار نیست که در منطقه یک شکل گرفته است یکی از پروژه های ساختمان سازی اینچنینی ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران است که توسط مهندس نیکبخت احداث شده و تصاویرش بارها و بارها در سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی با نام «ساختمان شگفت‌انگیز نیاوران» منتشر شده است.
او در طراحی و نقشه این ساختمان متوجه شد حدودا ۱۲۸اصله درخت در بستر ۲۷۰۰متری پروژه پراکنده است و موقعی که طرح را بررسی کرد دید اگر کمی از مقدار سطح تقاضا کم کند این امکان وجود دارد که درخت‌ها را حفظ نماید برای همین فضا را کوچک‌تر کرد و با این کار چیزی حدود ۴۰متر از سطح زیرساخت بنا کم شد اما در عوض درخت‌هایی که عمر بعضی از آنها بالای ۷۰سال بود حفظ شدند.
کد خبر 848702 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها منطقه ۱ فضای سبز گیاهان و درختان تهران
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان